ER — HAQORAT, ER — BALO

Qiz hali bolaligidanoq turmushning achchiq-chuchugini, xiyonatni, zoʻravonlikni, haqoratlar taʼmini totib koʻrishga ulgurgan. Oʻzining ayanchli hayoti haqida memuar yozdi. Tushgan mablagʻning bir qismini otasining hisob-raqamiga oʻtkazdi. Otasi bu pullarni saqlab qoʻysa, tez orada maktabdagi oʻqishini davom ettirishga umid bogʻladi. Otasi uyga kirib kelganda, Nujudni haydab soldi. Pullarni esa oʻziga uchinchi xotin olish maqsadlariga sarflab yubordi…

Shoʻrlik qiz maʼlumot ololmay qolib ketdi. Oqibatda 16 yoshga kirgach, ismini oʻzgartirdi-yu, boshqatdan oila qurdi.

Nujud Ali 1998 yili Yaman respublikasida tavallud topgan. 9 yoshida ota-onasi uni 30 yashar erkakka turmushga berdi. Buni tushunsa boʻlardi. Chunki bu mamlakatda qizlar hali balogʻat yoshiga yetmay uzatiladi.

Nujudga uylangan erkakning shundoq ham ikki xotini, 16 nafar farzandi bor edi. Odatga koʻra, u Nujudni to balogʻat yoshiga yetguncha toʻshakka tortmasligi, aksincha oʻz farzandidek avaylashi lozim edi. Ammo erkak kutib oʻtirishni xohlamadi. Uylangandanoq Nujudni kaltaklashga oʻtdi. Zoʻrlash yoʻli bilan nafsini qondira boshladi.

QOCHQINDA

Oradan ikki oy oʻtgach, Nujud nihoyat vahshiy erning uyidan qochishga erishdi. Uyiga kelgach, otasining ikkinchi xotini, yaʼni, oʻgay onasining maslahati bilan sudga murojaat etib, eridan maʼnaviy zarar yetkazgani uchun 200 dollar miqdorida tovon puli talab qildi. Sud Nujudning talabini qondirdi.

YAMANNING ILK AYOL ADVOKATI

Endi u eri bilan qonuniy ajrashishi lozim edi. Undirilgan tovon puli evaziga advokat yolladi. Advokat Shada Nasser boʻlib, Yaman respublikasi tarixida birinchi ayol advokat hisoblanadi. Oliy maʼlumotga Chexiyada ega boʻlgan. Oʻqishni tugatgandan keyin vataniga qaytib, 1996 yili uch hamkasbi bilan birga yuridik firma tashkil etdi. Bu firma asosan mamlakatdagi ayollar huquqlarini himoya qilishga asoslangandi. Aynan uning yordami bilan Nujud Yamanda hali voyaga yetmay turmushga chiqib ajrashgan ilk ayolga aylandi. 2008 yili Nasser va Nujud “Glamour” jurnali tarafidan yil ayoli sifatida eʼtirof etildi.

“NЕGA MЕNI ERTA ERGA BЕRASIZ?..”

Yamanda qizlarning bu qadar erta turmushga uzatilishiga asosan qashshoqlik sabab boʻladi. Chunki bu mamlakatda sogʻlom erkak yiliga atigi 900 dollar daromad koʻradi. Bu pulga oila tugul oʻzini ham boqa olmaydi. Shuning uchun qizlarni otalar iloji boricha erta turmushga uzatib yuboradi. Bir nonxoʻr kamaysa boʻldi deb hisoblaydi. Kelajak, qizning ertasi, yosh umri xazon boʻlishi ota-onalarni umuman qiziqtirmaydi.

Ikkinchi sabab shuki, qizlarni Yamanda hali goʻdakligidayoq koʻzi och va iymonsiz erkaklar zoʻrlaydi, nomusini poymol qiladi. Ota-onalar ana shundan ham qoʻrqib qizini juda erta turmushga beradi. Shu yoʻl bilan oila shaʼnini pok holda saqlab qolishga urinadi.

BOLALIGINI BOY BЕRGAN QIZ HAQIDA KITOB

2009 yili Nujudning “Mening yoshim 10 da. Ammo men er bilan ajrashishga ulgurdim” deb nomlangan kitobi nashrdan chiqdi. Kitob advokat Shada Nasser hamda fransiyalik jurnalist ayol Delfin Minua ishtirokida yozildi. Kitobdan tushgan pulning bir qismini maktabdagi oʻqishi uchun toʻlashiga umid bogʻlab otasining hisobiga oʻtkazdi. Bu orada Nujud 9 yoshda turmush koʻrgan qiz sifatida Amerikada ham mashhur boʻlib ketgandi. Shu mamlakatga borib, hatto Xillari Klinton xonim bilan uchrashishga ham musharraf boʻldi. Shu yerda “Glamour” jurnalining maxsus mukoftiga ega boʻldi.

KOʻPGA KЕLGAN TOʻY

Agar Nujudning oilaviy hayotiga yaxshilab razm solsak, alamli lahzalar koʻpligiga guvoh boʻlamiz. U qalbini abadul-abad tirnab oʻtguvchi eng kuchli alam sifatida otasining notoʻgʻri tutgan ishlarini tilga oladi. Haqiqatan, 2013 yili Nujud oʻtkazgan pullarni otasi uchinchi xotinga uylanish maqsadlariga sarflab yubordi. Qizini esa hovliga kirib kelgandayoq haydab soldi. Bundan tashqari, zolim ota Nujudning singlisi Xayfani ham moddiy ahvolini yaxshilab olish niyatida juda erta turmushga uzatib yuborgan. Bu ham Nujudning bagʻrini oʻrtayveradi. Yana Nujud otaning aybi bilan maktabdagi oʻqishini davom ettirishdan mahrum boʻlgan.

— Nujudning yaqinlari shafqatsiz va pastkash ekan, — degandi advokat Shada Nasser. — Qizi topgan pullarning hammasini oʻz muammolarini bartaraf etish uchun ishlatib boʻlgan…

Hozir Nujud 20 yoshni qarshiladi. Ismini oʻzgartirgan. Endi u Nujud emas, Nojum. 2014 yili qayta turmushga chiqibdi. Ikki qizli boʻlibdi. Shoʻrlik bir necha yil oldin sil kasaliga mubtalo boʻlgandi. Yaman respublikasidagi hali-veri oxiri koʻrinmayotgan sovuq urush tufayli vrachlar unga yordam bera olishmadi. Nojum davolanish uchun Saudiya Arabistoniga borishga majbur boʻldi.

Hozir ne ish bilan bandligi maʼlum emas.