Кўпинча барвақт туриб,
уйимиз ёнидаги хиёбонни
айланаман. Шундай вақтлар
бўладики, ёлғиз қолгим, узоқ
ўй-хаёллар сургим келади.
Бу тонг ҳам қадрдон боғчага
чиқдим. Ўриндиқда ўтириб,
гулларни томоша қилдим,
улар орасидаги райҳонни
кўриб, юрагим орзиқиб
кетди. Энгашиб ҳидладим,
узиб олишга кўзим қиймади.
Унинг иси менга онажонимни
эслатади. Бу ҳид юрагимда
соғинч ҳиссини уйғотади,
орзиқиб кетаман.
Қалбимнинг туб-тубидан
соғинч отилди. Томоғимга
бир нима тиқилди...
Ёшим улғайгани сари онамни
соғинаман... Ким она меҳрига
тўйибди экан, она дийдорига
ҳеч қачон, ҳеч ким тўймаган...
Онам ҳали ёш эдилар,
тўсатдан оламдан ўтдилар.
Онам раҳматли билан кичик
укам бирга яшарди. Ҳар
доимги одатга кўра ишдан
сўнг уларни кўргани бордим.
Кетар чоғим онам кулиб:
"Болажоним, бир кеча
ёнимда қол, она-бола бирга
суҳбатлашайлик", дедилар.
"Она, ишларим жуда кўп, сал
бўшаб олай, албатта,
келаман", деб қўлларига бир
даста пул тут қаздим.
Муштипаргинам
мийиқларида кулиб, бош
чайқадилар.
Ўшанда онаизорим бир
кунгина ёнларида
бўлишимни кўп сўрадилар.
Қистовларининг сабабини
барибир тушунмадим. Аммо
ўша мунис чеҳралари ҳамон
кўз ўнгимда. Ишим
кўплигини важ қилдим. Бу
учрашув мен учун сўнгги
дийдор эканини, кейинги
боришимда онамнинг
жонсиз танасини кўришимни
қаёқдан билай?.. Агар
билганимда ёнларида бир
кеча эмас, уч-тўрт кеча
қолмасмидим? Барча
ишларимни четга суриб
қўймасмидим? Мен нодон
онам ёш, ҳали узоқ
яшайдилар, деб ўйлаб юрган
эканман.
Жанозага узоқ-яқиндан кўп
одам келди. Мана, таъзияга
келганларни кутиб-кузатиш
учун уч-тўрт кун вақт
топдим-ку! Нега ҳам ўшанда
ишларим кўплигини баҳона
қилдим, келсам бўларди-ку?
Маросимлар тугагач, укам:
"Ака, онам мана буни сизга
бериб қўйишимни
тайинлаган эдилар", дея
қўлимга бир тугун тутқазди.
Очиб қарасам, ичида ўзим
берган пуллар, яна бош қа
нарсалар бор эди. Онам
бечора ҳаммасини йиғиб
юрганмидилар? Ёки бирор
муҳтож инсонга беришга
улгурмадиларми? Онамнинг
бир ажойиб хислатлари бор
эди. Нима олиб келсам, энг
олдин ўзимга илинар, кейин
секингина "Ўғлим, шундан
озгина фалончигаям берсам
майлими?" дея бирор
қийналган оилагами, тўй-
маърака қилаётган қўни-
қўшнигами илинардилар.
"Сенинг ҳақингга дуо
қилишади", дея аввал
мендан розилик сўрардилар.
"Кенгга – кенг дунё. Аллоҳ
таоло сахий бандаларини
севади", дея хайрли ва эзгу
ишлар қилишга бизни
ундардилар. Мен: "Онажон,
буларни сиз учун олиб
келганман. Кимга, нимага
ишлатиш сизнинг ишингиз",
десам, ҳақимга узоқ-узоқ
дуо қилардилар...
Онамни соғинсам, сўзларини
эслайман, райҳонни авайлаб
ҳидлайман. Онам қадрини
уларни йўқотганимдан
сўнггина билдим. Онасини
норози қилган экан-да, дея
ўйламанг. Аксинча, онамнинг
дуоларини олмаганимда мен
бугунгидек юрмаган
бўлардим. Армоним, бир
кеча бўлса-да, улар билан
тўйиб суҳбатлашолмай
қолганим, шундан афсус
чекаман...